چاپ:
گزارش پنل اول همایش بین‌المللی اندیشه‌های قرآنی

اصول حکمرانی اسلامی و سیاست خارجی در اندیشه‌های قرآنی مقام معظم رهبری(دام ظله)

تحلیل اصول سیاست خارجی، دشمن‌شناسی و منطق مقاومت در اندیشه رهبر معظم انقلاب

همایش بین‌المللی اندیشه‌های قرآنی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای دام ظلّه در حوزه سیاست و حکمرانی، با حضور کارشناسان و پژوهشگران برجسته برگزار شد تا ابعاد مختلف حکمرانی اسلامی و سیاست خارجی در اندیشه رهبر معظم انقلاب بررسی و تبیین شود.
این همایش با تمرکز بر مبانی سیاست، نظام ولایی و اصول و سیاست‌ها در حکمرانی اسلامی، زمینه‌ای فراهم کرد تا پژوهشگران دیدگاه‌های رهبری را با آموزه‌های قرآنی پیوند دهند و تصویری جامع از حکمرانی اسلامی ارائه شود.در پنل تخصصی «اصول حکمرانی اسلامی سیاست خارجی»، اندیشمندان حاضر با ارائه چهار بحث کارشناسی، موضوعاتی همچون مبانی قرآنی سیاست خارجی، شناخت صهیونیسم، مرزبندی با دشمن و منطق مقاومت را بر اساس منظومه فکری رهبر معظم انقلاب تحلیل کردند.

اندیشه‌های رهبر انقلاب در سیاست خارجی: ضرورت تدوین منظومه فکری

در ابتدای نشست، دکتر سیدجلال دهقانی فیروزآبادی رئیس پنل و استاد روابط بین‌الملل، به اهمیت پرداختن علمی به اندیشه‌های اسلامی در عرصه سیاست خارجی پرداخت و تأکید کرد که دیدگاه‌های رهبر معظم انقلاب در این حوزه نیازمند تدوین در قالب یک منظومه اندیشگی است. او با اشاره به کتاب «منظومه فکری امامین انقلاب» خلأ موجود درباره تبیین سیاست خارجی در اندیشه رهبری را یادآور شد و همین مسئله را دلیل ضرورت چنین پنلی دانست.

دکتر دهقانی با بیان اینکه دیدگاه‌های رهبر انقلاب «برگرفته از قرآن کریم» است، توضیح داد که مبانی قرآنی سیاست خارجی با اندیشه ایشان نسبت «این‌همانی» دارند. او نقش مراکز علمی را در کشف و تحلیل اجتهادهای رهبر انقلاب در موضوعاتی که کمتر تصریح شده، بسیار مهم دانست و افزود: بازگو کردن سخنان ایشان کافی نیست؛ کار اصلی، استخراج و تنظیم منظومه فکری و برقراری نسبت آن با مبانی قرآنی است.

ورود به بحث دشمن‌شناسی و صهیونیسم در سیاست خارجی اسلامی

پس از تبیین ضرورت‌های کلّی، سرکار خانم فاطمه خیراندیش با تمرکز بر یکی از مصادیق مهم سیاست خارجی اسلامی—رژیم صهیونیستی—به معرفی مقاله خود پرداخت. او با اشاره به اینکه تاریخ بشریت میدان همیشگی نبرد حق و باطل بوده، رژیم صهیونیستی را مهم‌ترین دشمن امروز جهان اسلام دانست و ضرورت شناخت دقیق ویژگی‌های آن را از منظر رهبر انقلاب توضیح داد.

وی توضیح داد که در این پژوهش با روش «تحلیل مضمون» بیانات رهبر انقلاب بررسی شده و ویژگی‌های صهیونیسم در پنج محور—طغیانگری، حمایت‌طلبی از استکبار، فرومایگی، دروغ‌گویی و ثروت‌پرستی—طبقه‌بندی شده است؛ محورهایی که همگی دارای ریشه قرآنی‌اند.
او تأکید کرد که اسرائیل دائماً در حال جنگ‌افروزی و نسل‌کشی است و مقابله مؤثر با آن نیازمند استراتژی قدرتمند در حوزه‌های نرم و سخت است؛ امری که تنها با فهم دقیق ماهیت صهیونیسم ممکن می‌شود.

تبیین مفهومی «مرزبندی با دشمن» در چارچوب قرآن و ولایت

در ادامه، حجت‌الاسلام دکتر رضا لک‌زایی ضمن ارائه مقاله خود با عنوان «مرزبندی با دشمن از دیدگاه امام خامنه‌ای»، به نقش محوری مفهوم «دشمن» در سیاست پرداخت و توضیح داد که پژوهش او بر پایه سوره ممتحنه و آموزه‌های عترت طاهرین نگاشته شده است.

او در تشریح روش تحقیق که «روش دلالت» بوده، بیان کرد که نخست انواع دشمن بررسی و سپس مرزبندی با دشمن در قرآن تحلیل شده است. در این پژوهش، نقش کلیدی «ولایت» در ایجاد همبستگی داخلی و مرزبندی خارجی مورد تأکید قرار گرفته است.
به گفته دکتر لک‌زایی، نزدیک‌ترین مفهوم به مرزبندی با دشمن، ولایت است؛ امری که نه به معنای انزوا بلکه به معنای حفظ هویت، مصونیت از تهاجم و هضم نشدن در هاضمه استکبار است.

منطق مقاومت در برابر استکبار و مسیر پیروزی نهایی

در بخش پایانی ، حجت‌الاسلام دکتر سیدمالک خادمی به تبیین «منطق مقاومت» پرداخت. او با استناد به بیانیه گام دوم یادآور شد که مقاومت ضد استکباری هرچند بی‌هزینه نیست، اما نتیجه‌بخش بوده و نتیجه ی آن شکست نقشه ها و سیاست های دشمنان، گسترش حضور قدرتمندانه ی اسلام در عرصه های جهانی و پیروزی نهایی است؛وی افزود: بدین جهت تبیین عناصر مقاومت، با هدف تقویت باورها ضروری است وگرنه دشمنان با ایجاد شبهه، مردم را از پایبندی به این راهبرد اساسی باز می دارند.

او تاکید کرد:یافته ها نشان می دهد بر پایه آیات و روایات فراوانی، مقاومت در برابر استکبار با تکیه بر اصل و شعار «ما می توانیم» امکان دارد؛ مقاومت «واکنش طبیعی» هر انسان آزاد و ملّت آزاده ای در برابر تحمیل (زورگویی) است؛ هزینه ی سازش و تسلیم بمراتب بیشتر از هزینه ی مقاومت و تسلیم ناپذیری است؛ مقاومت برخلاف تسلیم، موجب «عقب نشینی دشمن» خواهد شد و در پایان «پیروزی نهایی بر دشمن» بدست خواهد آمد.