وب سـایت فرهنـگیــــاران

رجب طلیعه و آغاز سه ماه بندگی:

از مجموعۀ بیانات بزرگان و نیز از دعاهای ماه رجب و شعبان بر می آید که اصولا این سه ماه ( رجب، شعبان و رمضان) در طول سال فرصتی ویژه هستند تا طی آن انسان خود را برای ورود به مراتب عالی توحید و مقام ولایت آماده کند.گوئی ماه رجب سرآغاز ورود به صراط مستقیم توحید است. در کلام رسول خدا (ص) آمده است که « أنَا مَدینَهُ العِلمِ وعَلِیٌّ بابُها، فَمَن أرادَ العِلمَ فَلیَأتِ البابَ»؛ من شهر دانشم و علی، دروازه آن است. آن که دانش می خواهد، باید از باب آن وارد شود.» گویی رجب باب ورود به ماه شعبان می باشد.از همین رو اغلب اذکار ماه رجب با اذکار استغفاری است که بنده را آمادۀ دریافت حکمت می نماید و یا اذکار توحیدی می باشد؛ زیرا هر کس از در ولایت وارد شود می تواند به شهر حکمت وارد گردد.

اهل معنا از بدو ورود به ماه رجب ، خود را آمادۀ ورود به ماه شعبان و سپس ماه رمضان می نمودند و البته این همه ، مقدمه ای برای درک لیالی قدر است.سه ماه رجب ، شعبان و رمضان مجموعا حدود 90 روز است . اگر از این ایام دهۀ آخر ماه رمضان را کم کنیم، می شود 80 روز . گوئی انسان باید دو اربعین را طی کند ، تا به دهۀ آخر ماه رمضان برسد که اوج بهره مندی انسان از مقام ولایت خودش در لیالی می باشد. هیچ کس نمی تواند از دهۀ آخر ماه رمضان بهره مند شود ، مگر آنکه دو اربعین قبل از آن را به خوبی طی کند. (ادب حضور استاد فیاض بخش ص 28)

ماه رجب دروازه ورود به ماه شعبان و رمضان است و آغاز سه ماه بندگی می باشد و بخاطر عظمت آن باید با مراقبه و محاسبه و حساب شده وارد آن شد. اگر فردی ماه رجب را درک نکند نمی تواند ماه شعبان را به خوبی درک نماید و آنکه ماه شعبان را درک نکند توفیق درک ماه رمضان و شب قدر را نخواهد داشت؛ پس برای درک شب قدر باید از ماه رجب گام برداشت و برای ورود به این ماه بزرگ خدا باید مقدماتی را رعایت کرد.

 بزرگان برای استفادۀ بیشتر از این ماه که سر آغاز ورود به مراتب عالی توحید دستوراتی داده اند که در زیر به ان اشاره می نماییم:

1. قبل از ورود به ماه رجب نماز ماه جمادی الثانی را بخوانیم زیرا یکی از آثار این نماز حفظ دین می باشد. در آثار این نماز امده است که خدا خودش را و مالش را و زنان و فرزندان او را و دین و دنیای او را تا سال دیگر حفظ کند و اگر در این سال بمیرد بر شهادت بمیرد یعنی ثواب شهیدان داشته باشد.  روش خواندن این نماز در مفاتیح الجنان آمده است.
2. غسل کردن و خواندن نماز توبه (روش خواندن نماز توبه در اعمال یکشنبه ذیقعده آمده است)

اهمیت و فضیلت و کارکردهای  ماه رجب

ماه رجب ماه بزرگ خدا است و ماهی است با حرمت و فضیلت بسیار و یک ماه پر فضیلت در بین تمام ماه های سال است . ماه رجب، ماه رحمت واسعۀ خداوند بر بندگانش است. طبق روایات، این ماه، ماهی است که در کنار شعبان، مقدمۀ ورود به ماه مهمانی خداوند شناخته می‌شود.

رجب به معنای بزرگ داشتن و عظیم شمردن است. ماه رجب به معنای ماهی است که بزرگ و محترم شمرده می‌شود. عرب از دوران پیش از اسلام این ماه را بزرگ می‌داشته و از جنگ در آن پرهیز می‌کرده است. مُرَجَّب هم به معنای بزرگ داشته شده است. وجه تسمیۀ این ماه به رجب آن بود که قبل از اسلام و در میان اعراب جاهلی نیز این ماه مورد تعظیم و احترام بوده و جنگ خونریزی را به احترام این ماه رها می کردند. 

یکی دیگر از اسامی ماه رجب « اصب» است. صب الماء یعنی آب با شدت از بلندی بر چیزی فرود آید. از آنجا که در ماه رجب رحمت الهی با شدت و وسعت بر امت اسلام نازل می شود، این ماه را بدین اسم نامیده اند. اين ماه ، ماه اميرالمؤ منين (عليه السلام ) مى باشد؛ همانطور كه در بعضى از روايات آمده است چنانچه شعبان ، ماه رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ) و رمضان ماه خداى تعالى مى باشد.( [وسائل الشيعه، ج 7، ص 266، ح 23.])

در روایت دیگری از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده که فرمود:«رجب شهر الله و شعبان شهری و رمضان شهر امتی» ماه رجب، ماه خداست و ماه شعبان ماه من و ماه رمضان ماه امت من است. وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص ۴۸۰.

مرحوم شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان در عظمت ماه رجب می نویسند:

« بدان‏كه اين ماه و ماه شعبان و ماه رمضان در شرافت، كامل و تمامند و روايات بسيارى در فضيلت آنها وارد شده است‏ بلكه از رسول خدا صلى اللّه عليه و آله روايت شده است كه رجب ماه بزرگ خدا است و ماهى در احترام و فضيلت به آن نمى‏ رسد و در اين ماه جنگ‏ با كافران حرام است!! و رجب ماه خدا و شعبان ماه من و رمضان ماه امّت من است، كسى‏ كه يك روز از ماه رجب را روزه‏ بدارد، مستحقّ خشنودى بزرگ خدا مى شود و خشم حق از او دور مى ‏گردد و درى از درهاى دوزخ به رويش بسته مى‏ شود. »

ماه رجب در ادعیه

نداى ملك داعى و جواب آن

يكى از مراقبتهاى مهم در اين ماه به ياد داشتن حديث ((مَلَك داعى )) مى باشد كه از پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) روايت شده است . پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم ) فرمود: ((خداى متعال در آسمان هفتم فرشته اى را قرار داده است كه ((داعى )) گفته مى شود. هنگامى كه ماه رجب آمد، اين فرشته در هر شب اين ماه تا صبح مى گويد: خوشا بحال تسبيح كنندگان خدا، خوشا بحال فرمانبرداران خدا. خداى متعال مى فرمايد: همنشين كسى هستم كه با من همنشينى كند، فرمانبردار كسى هستم كه فرمانبردارم باشد و بخشنده خواهان بخشايش هستم . ماه ماه من بنده بنده من و رحمت رحمت من است . هر كسى در اين ماه من را بخواند او را اجابت مى كنم و هركس از من بخواهد به او مى دهم و هركس از من هدايت بخواهد او را هدايت مى كنم . اين ماه را رشته اى بين خود و بندگانم قرار دادم كه هركس آن را بگيرد به من مى رسد.))   ( اقبال الاعمال   ص 628)

خطابات این روایت به گونه ای است که ما در سایر روایات مشابه ان را سراغ نداریم؛ که خداوند در یک ماه به بندگانش بفرماید من همنشین کسی هستم که با من مجالست کند .می فرماید که من با شما مجالست می کنم ، نه آنکه شما با من مجالست نمائید.

 چون ماه رجب فرا می‌رسيد، رسول خدا صلی الله عليه و آله و سلم مسلمانان را دور خود جمع می‌كرد و برای ايشان خطبه می‌خواندو می‌فرمود: ای مسلمانان! ماه بزرگ و مباركی بر شما سايه افكنده است، اين ماه، ماه فرو ريزنده است. خداوند در اين ماه رحمت خود را بر بندگانش فرو می‌ريزد، مگر آن كه بنده ای مشرك باشد يا پديد آورنده بدعتی در اسلام». بحار الأنوار: ۹۷ / ۴۷ /۳۳.ميزان الحكمه ۴ - جلد ۴ صفحه: ۳۹۷

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : رجب را «ماه ريزانِ خدا» ناميده اند ؛ چون در اين ماه ، رحمت بر امّت من ، به شدّت فرو مى بارد . به آن ماه اَصَم نيز گفته مى شود ؛ زيرا در اين ماه، كه از ماه هاى حرام است، از جنگ با مشركان ، نهى شده است .

بحار الأنوار : ج ۹۷ ص ۳۹ ح ۲۴. حكمت نامه پيامبر اعظم صلَّي الله عليه و آله و سلّم ۱۴ - جلد ۱۴ صفحه : ۱۷۲

مرحوم «شيخ صدوق» به سند معتبر از امام صادق (ع) نقل مى‌کند که يکى از ياران آن حضرت در اواخر ماه رجب خدمتشان رسيد. چون نظر مبارک امام (ع) به او افتاد، فرمودند: آيا در اين ماه روزه گرفته‌اى؟ عرض کرد: نه. فرمودند: آن قدر ثواب از تو فوت شده است که اندازه آن را کسى جز خدا نمى‌داند. اين ماه، ماهى است که خداوند آن را بر ساير ماه‌ها برترى بخشيده و احترام آن را عظيم شمرده و براى روزه داشتن آن، پاداش‌هاى مهمى قرار داده است. آن مرد عرض كرد: آيا اگر در بقيه اين ماه روزه بدارم، به بخشى از ثواب مى‌رسم؟ امام (ع) فرمودند: آرى. سپس ثواب‌هاى مهمى براى کسى که فقط روز آخر ماه يا دو روز آخر ماه يا سه روز آخر ماه را روزه بدارد، بيان فرمودند؛ مانند نجات از سکرات مرگ، عذاب قبر و لغزش بر صراط و شدايد قيامت و نايل شدن به برائت و رهايى از آتش دوزخ.

سیرۀ معصومین علیهم السلام در ماه رجب:

رفتار و اعمال معصومین علیهم السلام به عنوان برترین الگو برای مسلمانان مطرح می باشد و می توان با بهره گیری و الگو برداری از ایشان به بالاترین قله های معنویت رسید. معصومین علیهم السلام در ماه رجب برنامه عبادی خاصی داشتند که در ادامه برخی از آنها ذکر می شود.

پیامبر اعظم (ص) عنایت ویژه ای به ماه رجب داشتند و هنگام رؤیت هلال ماه رجب دعای مهمی را می خواندند:دعای پیامبر(ص) در ماه رجب؛  کان صلّی اللّه علیه و آله إذا رای هلال رجب قال: «اللّهمّ بارک لَنا فی رَجب و شَعبان و بَلغّنا شَهَر رمضان و أَعِنّا عَلیَ الصیامِ و القیام و حِفظِ اللسان و غَضِّ البصرِ، و لاَ تَجعل حَظّنا منه الجُوعَ و العَطش.»

چون رسول خدا صلّی اللَّه علیه و آله نظرش به هلال رجب می‌‏افتاد می‌گفت: « خدایا ماه رجب و شعبان را بر ماه مبارک گردان، و ما را به ماه مبارک رمضان رسانده، و بر گرفتن روزه و عبادت، و بر حفظ زبان و پوشیدن چشم از نامحرمان یاری فرما، و بهره ما را از آن ماه تنها گرسنگی و تشنگی قرار نده»

در این دعا دستورالعمل های بسیار مهمی آمده است دستور حفظ زبان که از مهمترین دستورات دین می باشد. دستور به حفظ چشم که باعث دوری از گناه و دوری از تفرقه خاطر می گردد.

رسول خدا صلی الله علیه و آله و سایر اهل بیت عصمت و طهارت علیهم‌السلام آدابی از این ماه‌ها را به مسلمانان آموختند تا در پرتو این آداب ، با  استفاده احسن از این ماه و روش رشد معنوی در آن آشنا شوند؛ به عنوان نمونه رسول خدا صلى الله علیه و آله یکی از آداب این ماه را استغفار معرفی کرده، فرمودند «أکثِروا مِنَ الاِستِغفارِ فی شَهرِ رَجَبٍ ، فَإِنَّ للّهِِ فی کُلِّ ساعَةٍ مِنهُ عُتَقاءَ مِنَ النّارِ ، وإنَّ للّهِ مَدائِنَ لا یَدخُلُها إلّا مَن صامَ [ شَهرَ] رَجَبٍ»؛ یعنی در ماه رجب ، بسیار استغفار کنید؛ زیرا خداوند در هر ساعتى از این ماه، عده‌اى را از آتش مى‌رهانَد. براى خدا شهرهایى است که تنها کسانى وارد آنها مى‌شوند که [ماه] رجب را روزه بگیرند.» (کنز العمّال، ج 1، ص481

ماه رجب از دیدگاه علمای دین:

ماه رجب در بیانات امامین انقلاب:

الف) ماه رجب در بیان امام خمینی (ره)

امام خمینی (ره) عنایت ویژه ای به سه ماه رجب و شعبان و رمضان داشتند . ایشان دربارۀ برکات این سه ماه به ویژه ماه رجب می فرمایند:

این سه ماه رجب و شعبان و ماه مبارک رمضان، برکات بسیار نصیب انسان، انسانهایی که می توانند استفاده کنند از این برکات، شده است. البته مبدأ همه مبعث است و دنبال او تمام جهاتی که هست. در ماه رجب، مبعث بزرگ و ولادت مولا علی بن ابی طالب- سلام اللَّه علیه- و بعض ائمه دیگر، و در ماه شعبان ولادت حضرت سید الشهدا- سلام اللَّه علیه- و ولادت حضرت صاحب- ارواحنا له الفداء- و در ماه مبارک، نزول قرآن بر قلب مبارک پیغمبر اکرم بوده است. و شرافت این سه ماه در زبانها و در بیانها و در عقلها و در فکرها نمی گنجد. و از برکات این ماهها ادعیه ای است که وارد شده است در این ماهها.»  (صحیفه امام خمینی (ره)، ج ۱۷، ص: ۴۵۶)

ایشان به ادعیه ای که از اهل بیت علیهم السلام رسیده عنایت خاصی داشتند و  درباره اهمیت دعاهای این سه ماه می فرمایند

«این دعاهایی که در ماهها هست، در روزها هست، خصوصاً، در ماه رجب و شعبان و ماه مبارک رمضان، اینها انسان را همچو تقویت روحی می کند- اگر کسی اهلش باشد... همچو راه را برای انسان باز می کند و نور افکن است برای اینکه، این بشر را از این ظلمتها بیرون بیاورد و وارد نور بکند که معجزه آساست.»    (صحیفه امام خمینی (ره)، ج ۱۳، ص: ۳۳)

ماه رجب در بیانات امام خامنه ای مد ظله العالی

امام خامنه ای در بیانات خود مکرر به استفاده و بهره مندی از ماه رجب تأکید فرموده اند. ایشان استغفارکردن راشایسته‌ترین عمل در ماه رجب معرفی نموده اند و در این خصوص فرموده اند:
شایسته‌ترین عملی که انسان در این ماه (رجب)انجام میدهد، شاید استغفار است. واقعاً همه‌ی ما احتیاج داریم به ‌اینکه استغفار کنیم و به خدای متعال پناه ببریم. مغفرت الهی بزرگ‌ترین نعمتی است که در دنیا و آخرت، ‌خدای متعال به یک انسان عنایت میکند. حتّی اولیای الهی، حتّی پیغمبر خدا، از مغفرت الهی بی‌نیاز نیستند: ‌لِیَغفِرَ لَکَ اللَهُ ما تَقَدَّمَ مِن ذَنبِکَ وَ ما تَأَخَّر. این مغفرت به خاطر این است که حقّ اطاعت و عبادت ‌پروردگار را احدی نمیتواند به جا بیاورد؛ استغفار به خاطر این است. ما عَبَدناکَ حَقَّ عِبادَتِک؛هیچ کس ‌نیست که بتواند حقّ عبادت پروردگار را، حقّ بندگی را، آن‌طور که شایسته‌ی او است، به جا بیاورد؛ هرچه ‌مجاهدت هم بکند، نمیتواند؛ این استغفار به خاطر این است. ‌ بیانات در دیدار ائمه جمعه سراسر کشور 26/10/1402

 ایشان ماه رجب و ماه شعبان را مقدمۀ ورود در ماه مهمانی خدا دانسته و می فرمایند:
این دو ماه [رجب و شعبان] از نظر کُمَّلین و اهل توحید و اهل معنا مقدّمه‌ی ماه رمضانند؛ و ماه رمضان ماه عروج است، ماه رفتن به معراج است، ماه تزکیه است، ماه تصفیه است که همه‌ی ما به اینها احتیاج داریم.. بیانات در دیدار فرماندهان نیروی انتظامی جمهوری اسلامی     6/2/1394

سایرعلمای ربانی هم توجه عظیمی به ماه رجب داشته اند و سیرۀ علما این بوده است که خود را از ماه رجب برای درک شب های قدر در ماه مبارک رمضان آماده می کردند.

آیت الله میرزا جوا آقا ملکی تبریزی دربارۀ  ماه رجب در کتاب المراقبات می نویسند:« این ماه را شرافت و مکانت بزرگی است.  یکی از جهات شرافت آن این است که از ماههای حرام و موسم دعا است .» ایشان در خصوص مراقبات این ماه عظیم می فرمایند:« از دیگر مراقبت ها در این ماه این است که سالک معنی ماه حرام را بداند ؛ تا مواظب تمام کارها و حالت ها و حتی اموری که وارد قلبش می شود باشد.»المراقبات ص 104

مرحوم سیدبن طاووس در خصوص اهمیت ترک گناه در این ماه می فرمایند:« همانطور که عرب جاهلی حرمت این ماه را حفظ می کرد، پس مؤمن نیز باید حرمت این ماه را نگه دارد  و در این ماه با پروردگار به مخاصمه برنخیزد.»(کتاب ادب حضور استاد فیاض بخش ص 12)

آیت الله  سید علی قاضی طباطبائی در آستانۀ ماه های رجب، شعبان و رمضان در نامه ای خطاب به شاگردانشان می نویسند:«هان! ای برادران عزیز و گرامیم؛ آگاه باشید! متوجّه و هشیار باشید که ما در قرقگاه زمانی (ماه های رجب، شعبان و رمضان) داخل شده ایم!و همان گونه که در زمین های حرم باید از محرّمات اجتناب نمود و ارتکاب یک سلسله اعمالی که در جایی جرم نیست، امّا در حرم جرم محسوب می شود، در این ماه ها هم که قرقگاه زمانی محسوب می شوند، چنین است و باید با هشیاری و مواظبت در آن وارد شد و به همان نحو که در قرقگاه مکانی که حرم است، انسان به کعبه نزدیک می شود، در این ماه ها هم که قرقگاه زمانی است، انسان به مقام قرب خداوند می رسد. پس چقدر نعمت های پروردگار بر ما بزرگ و تمام است؟! و او هرگونه نعمتی را بر ما تمام نموده است.

پس حال که چنین است، قبل از هر چیز، آنچه که بر ما واجب و لازم می باشد، توبه ایست که دارای شرایط لازم و نمازهای معلومه است و پس از توبه، واجب ترین چیز بر ما، پرهیز از گناهان صغیره و کبیره است تا جایی که توان و قدرت و استطاعت داریم!.

پس به راستی، هر کسی که در صدد متذکّر شدن به ذکر حقّ و در مقام خشیّت از ذات اقدس حضرت حقّ متعال بوده باشد، می تواند از راه مراقبه و محاسبه و معاتبه و معاقبه متذکّر گردد!.»

 (کتاب ادب حضور استاد فیاض بخش ص 22و 23)

عارف واصل، بنده مخلص خدا، میرزا جواد ملکی تبریزی، پس از نقل حدیث ملک داعی در خصوص ماه رجب چنین فریاد برمی آورد:

«آه! آه! دریغ! دریغ از این همه ناسپاسی و بدبندگی در برابر آن همه مهر ورزی و بنده نوازی! کجایند سپاسگزاران و حق شناسان؟ کجایند کوشندگان و تلاشگران؟! کجا، چگونه و که می تواند قدر و قیمت ندای فرشته داعی را سنجیده و ارزش آن را دریابد؟ ... کجایند آنان که به قصر و کوتاهی خویش معترفند تا در پاسخ ندای فرشته داعی زبان بگشایند و بگویند: «لبیک و سعدیک!» (المراقبات ص 106)

همچنین حضرت علامه طهرانی به طور کلّى در زندگیشان، در اعمال شخصى خودشان، توصیه به مراقبت بیشترى مى‌کردند و به رفقا و  دوستان مى‌فرمودند: ماه رجب ماه الهى است، در ماه خدا غیر خدا را نباید انسان داخل کند.

برخی از اعمال ماه رجب:

اصلی‌ترین عملی که در مورد ماه رجب فهمیده می‌شود، طلب استغفار از درگاه الهی است، زیرا ورود به سفره الهی در شب‌های قدر تنها در صورتی امکان پذیر است که ظرف وجود انسان از آلودگی‌ها و غیر خدا پاک و مطهر شده باشد

 اهل معرفت، پس از طیّ مدارج عرفانی و منازل اوّلیۀ سیر و سلوک، ماه رجب را به تهذیب نفس و خودسازی اختصاص می‌دهند و پس از ریشه‌کن کردن رذائل و صفات ناپسند اخلاقی، با صفای دل، وارد ماه رجب شده و در فرصت بی‌نظیر ماه رجب، فضائل نیکوی انسانی و فضائل حسنۀ اخلاقی را در دل خود جایگزین رذائل می‌کنند. ماه رجب ماه تخلیه (یعنی خالی کردن) و شعبان ماه تحلیه ( زدودن زنگ آینه دل و جان به کمک جاری کردن اذکار) و رمضان ماه تجلیه ( تابیدن انوار الهی بر قلب ) است.

اعمال مشترک:

1. روزه:

 از حضرت موسى بن جعفر عليهما السلام روايت شده است: هر كه يك روز از ماه رجب را روزه بدارد بهشت بر او واجب مى‏ شود. و نيز فرمود: رجب نام نهرى در بهشت كه از شير سپيدتر و از عسل شيرين‏ تر است، هر كه يك روز از رجب را روزه بدارد به يقين از آن نهر بياشامد. 

2. از امام صادق عليه السّلام نقل شده است كه رسول خدا صلى اللّه عليه و آله فرمود: ماه رجب ماه استغفار امّت من است پس در اين ماه بسيار طلب آمرزش كنيد كه خدا آمرزگار و مهربان است ... پس بسيار بگوييد،

اَستَغفِرُ اللّهَ وَ اَساَلُهُ التَّوبَةَ.»

3.أَسْتَغْفِرُ اللّهَ الَّذِي لَاإِلهَ إِلّا هُوَ وَحْدَهُ لَاشَرِيكَ لَهُ وَأَتُوبُ إِلَيْهِ

. صد مرتبه و کسی که چهارصد مرتبه بگوید برای او اجر صد شهید دارد.

4.رسول خدا صلّی الله علیه وآله فرمود: هرکس در ماه رجب، هزار مرتبه«لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ» بگوید، خداوند برای وی هزار حسنه نوشته، و هزار شهر در بهشت بنا می کند. البته علامه مجلسی فرموده در هر شب هزار مرتبه بگوید.

5.هزار مرتبه ذکر «استغفراللّه ذاالجلال و الإکرام من جمیع الذنوب و الآثام» در این ماه که موجب غفران تمام گناهان می‌شود.

6. قرائت ده‌هزار مرتبه یا هزار مرتبه سوره توحید در این ماه، در روایتی ذکر شده: «کسى که هزار بار این سوره را بخواند روز قیامت عمل هزار پیامبر و هزار فرشته را مى‌آورد و هیچکس نزدیکتر از او به خدا نیست مگر کسى که بیشتر از او آن را خوانده باشد و ثواب خواندن این سوره در رجب چندین برابر است.

اعمال مخصوص:

1.شب اول آن يكى از چهار شبى است كه تأكيد به شب زنده‌داری و عبادت شده است.پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم وقتی هلال ماه رجب را می‌دیدند، می‌فرمودند: «اَللّهُمَّ بارِکْ لَنا فی رَجَب وَشَعْبانَ، وَبَلِّغْنا شَهْرَ رَمَضانَ، وَاَعِنّا عَلَی الصِّیامِ وَالْقِیامِ، وَحِفْظِ اللِّسانِ، وَغَضِّ الْبَصَرِ، وَلا تَجْعَلْ حَظَّنا مِنْهُ الْجُوعَ وَالْعَطَشَ»؛
(خدایا برکت ده بر ما در ماه رجب و شعبان و ما را به ماه رمضان برسان و کمکمان ده برای گرفتن روزه و شب زنده‌داری و نگهداری زبان و پوشیدن چشم و بهره ما را از آن ماه تنها گرسنگی و تشنگی قرار مده)

غسل کردن: سیّد بن طاووس می‌گوید در کتب «عبادات» روایتی از رسول خدا (ص) یافتم که آن حضرت فرمود: هر کس ماه رجب را درک کند و در اول، وسط و آخر آن، غسل کند همانند روزی که از مادر متولد شده، از گناهان خارج شود (و پاک شود).

2.لیله الرغائب: در روایتی رسول اکرم درباره این شب و علت نام‌گذاری آن فرمودند:

از اولین شب جمعه در ماه رجب غافل نشوید. این شب را فرشتگان«لیلة الرغائب» می‌نامند. چون وقتی که یک سوم از شب می‌گذرد هیچ فرشته‌ای در آسمان‌ها و زمین نمی‌ماند مگر این که در کعبه و اطراف آن جمع می‌شوند. آنگاه خداوند می‌فرماید:ای فرشتگانم هر چه می‌خواهید از من درخواست کنید. فرشتگان عرض می‌کنند: حاجت ما این است که از روزه‌داران رجب درگذری. خداوند می‌فرماید: این کار را انجام دادم. این شب عمل ویژه ای دارد که در مفاتیح الجنان نقل شده است.

3. 13و 14 و 15 رجب ایام شریفی هستند که به ایام البیض معروف می باشند. روز سیزدهم ماه رجب از بزرگ‌ترین ایام سال است چرا که امیر المؤمنین امام علی (ع) در روز جمعه ۱۳ رجب سال سی‌ام عام الفیل و در خانه‌ی خدا متولد شدند. سیزدهم رجب روز اول از ایام‌البیض است و ثواب بسیاری برای روزه این روز و دو روز بعد وارد شده است و اگر کسی قصد انجام اعمال اُمّ داوُد را دارد باید این روز را روزه بگیرد. و نماز و اعمالی در آن وارد شده است.همچنین اعتکاف که یک دورۀ خود سازی است در این سه روز در بیشتر مساجد کشور برگزار می گردد.

4. شب 27 رجب که شب مبعث می باشد و از بهترین شب ها در طول سال می باشد.

روز مبعث نیز از قله های ماه رجب است و اعمالی دارد از جمله غسل کردن ، روزه گرفتن و آن یکی از چهار روزی است که در طول سال برای روزه گرفتن امتیاز ویژه دارد و ثوابی برابر با روزه هفتاد سال دارد. وصلوات زیاد فرستادن.

خداوند در سایر ایام سال در هر شب، در ثلث آخر شب، فرشته ای را به آسمان دنیا فرو می فرستد و در شب جمعه هم که می شود از اوّل شب می فرستد که چنین ندا می کند: «آیا سئوال کننده ای هست تا من (خداوند) به وی عطا کنم؟ آیا توبه کننده ای هست که من توبه او را بپذیرم؟ آیا استغفارکنندای هست تا من او را ببخشم؟ ای خواهان خیر و نیکی، بشتابید  به او فرمان می دهد، پس او ندا می کند.»

نویسنده:فرهنگیار محترم احمد محمدی زیارانی