عظمت نگرش اسلام نسبت به جایگاه زن، در سخنرانی اخیر مقام معظم رهبری به وضوح نمایان شد.

در مواجهه با تفکرات غربی و برخی مکاتب دیگر در حوزه زن، اسلام با دیدگاهی جامع و متعالی، اصول و کرامت ذاتی زن را به روشنی تبیین می‌کند؛ اصولی که نه تنها قابل قیاس با دیگر نظام‌ها نیست، بلکه الگویی بی‌بدیل برای همه زمان‌ها ارائه می‌دهد.

با این حال، در برخی کشورهای اسلامی، دشمنان اسلام توانسته‌اند از ضعف اطلاع‌رسانی و ناآگاهی عمومی بهره‌برداری کنند. آنان با سوءاستفاده از شعارهایی چون «زن، زندگی، آزادی» و بهره‌گیری از جهل آحاد مردم، تلاش کرده‌اند ارزش‌ها و مفاهیم اصیل اسلامی را تحریف کنند.در ادامه برش‌هایی از بیانات مقام معظم رهبری ارائه خواهد شد که روشن می‌سازد چگونه نگاه متعالی اسلام به زن، در عمل و نظریه، الگوی پیشرفت و کرامت حقیقی را برای جامعه فراهم می‌آورد.

الگوی بی‌بدیل

فاطمه سلام الله علیها: انسان عرشی، الگویی برای همه زمانه‌ها
در جایی که تعریف زن بین دو قطب افراطی عریانی و انزوا سرگردان است، اسلام نقطه سومی را معرفی می‌کند: عرش. رهبر انقلاب در تبیین جایگاه زن، کلیدواژه انسان عرشی را مطرح می‌کنند و مصداق کامل آن را حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها می‌دانند. ایشان سرور زنان همه عالم در همه دوران‌های تاریخ است.

موجودی فراتر از تقسیم‌بندی‌های زمینی
انسان عرشی یعنی انسانی که مدار وجودش بر محور حکمت الهی می‌چرخد. فاطمه سلام الله علیها نشان می‌دهد زن نه نیاز به تقلید از مرد دارد و نه محکوم به حبس در خانه است. او آزاد است در مدار الهی خود، به اوج برسد.

جامعیتی که تضادها را محو می‌کند
شخصیت حضرت زهرا سلام الله علیها تمام تناقض‌های ساختگی را از بین می‌برد:

• هم غرق در عبادت بود، هم فعال در سیاست و دفاع از مظلوم.
• هم همسر و مادری نمونه، هم پیشتاز در ایثار و خدمت به مردم.
  این یعنی در الگوی فاطمی، بین خانواده و اجتماع، عرفان و سیاست، هیچ تضادی نیست. او ثابت کرد زن می‌تواند هم‌زمان در چندین قله بایستد.

 الگویی زنده برای امروز
اینکه پیامبر( ص) ایشان را سرور زنان جهان می‌خواند، نشان می‌دهد الگوی فاطمی منحصر به یک عصر نیست. زن امروز با همه پیچیدگی‌های زندگی مدرن، پاسخ سوالاتش را در سیره فاطمی می‌یابد.

مشکل اصلی زن بودن نیست، مشکل خروج از مدار الهی است. فاطمه (س)نشان داد وقتی زن در این مدار قرار گیرد، به موجود عرشی تبدیل می‌شود که هم می‌درخشد و هم راه را روشن می‌کند.

کرامت ذاتی؛ بنیان جایگاه زن در اسلام

برابری در آفرینش، تکلیف و قرب
اگر الگوی فاطمی قله مطلوب را نشان می‌دهد، این پرسش مطرح می‌شود که اسلام بر چه اساس مستحکمی زن را شایسته این اوج‌گیری می‌داند؟ پاسخ در شأن و کرامت ذاتی زن نهفته است. رهبر انقلاب با استناد به آیات قرآن، این بنیان را چنان محکم ترسیم می‌کنند که تمام ادعاهای توخالی مکاتب دیگر را در هم می‌شکند.:

برابری در سرآغاز و سرانجام
اسلام زن و مرد را در خاستگاه خلقت کاملاً برابر می‌داند: «إِنَّا خَلَقْنَاکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَ أُنْثَى». این آیه واضح می‌گوید زن نیمی از بنیان‌گذار تمدن بشری است. در مقصد نهایی نیز این برابری شکوهمندانه ادامه دارد: «وَ مَنْ یَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحَاتِ مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثَى وَ هُوَ مُؤْمِنٌ...». پاداش اخروی و قرب الهی به جنسیت که نه، به ایمان و عمل صالح مشروط است.

فهرست یکسان فضایل
سوره احزاب فهرستی ده‌گانه از صفات برتر را یک‌به‌یک برای مرد و زن می‌شمارد:
«إِنَّ الْمُسْلِمِینَ وَ الْمُسْلِمَاتِ وَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ الْقَانِتِینَ وَ الْقَانِتَاتِ...»
این تکرار، نشان‌دهنده همسانی کامل در معیارهای ارزش‌گذاری الهی است. زن و مرد در مسیر بندگی، در یک خط قرار دارند.

تساوی در حقوق و مسئولیت
رهبر انقلاب به آیه «وَ لَهُنَّ مِثْلُ الَّذِی عَلَیْهِنَّ» استناد می‌کنند. این اصل، روح حاکم بر روابط است. اسلام با نگاهی واقع‌بینانه، تفاوت‌های طبیعی را می‌پذیرد، اما این تفاوت‌ها را به تبعیض تبدیل نمی‌کند. بلکه با تعریف حقوق و تکالیف متناسب، زمینه تعادل و تعامل را فراهم می‌آورد.

اسلام برای زن کرامتی ذاتی قائل است که ریشه در اراده الهی دارد. این کرامت نه شعار است و نه امانتی که مرد به زن داده باشد. این سکوی پرتابی الهی است تا زن مسلمان، با آرامش و اطمینان، هم در خانه ریحانه باشد و هم در جامعه سازنده تمدن. این نگاه متعالی، در نقطه مقابل نگاه تقلیلی‌شده و ابزاری فرهنگ غربی قرار می‌گیرد.

حقوق واقعی؛ تجلی کرامت در خانه و جامعه

از عدالت تا محبت؛ حقوقی که زن را ریحانه می‌سازد
کرامت ذاتی زن در اسلام تنها یک نظریه زیبا نیست. این کرامت در قالب حقوقی عینی و تضمین‌شده متجلی می‌شود تا زن نه تنها در آسمان مفاهیم بلند جای گیرد، که در زمین زندگی نیز امن، محترم و قدرتمند باشد. رهبر انقلاب با تفکیک دقیق حقوق زن از شأن زن، نشان می‌دهند اسلام چگونه از این موجود عرشی در میدان عمل حمایت می‌کند.نخستین حق: عدالت، نه یکسان‌سازی
اولین و پایه‌ای‌ترین حق زن از منظر اسلام، عدالت است؛ هم در جامعه و هم در خانه. عدالت به معنای دیده شدن و به حساب آمدن است. رهبر انقلاب به نمونه عینی تبعیض در دستمزد میان زن و مرد در غرب اشاره می‌کنند و آن را بی‌عدالتی محض می‌خوانند. در اسلام، ارزش‌گذاری برای کار، جنسیت‌محور نیست، عدالت‌محور است.

• حق امنیت و حرمت
  حق زن، مصون ماندن از هرگونه تحقیر و خشونت است. تأکید رهبر انقلاب بر نفی خشونت در خانه، پاسخی کوبنده به فرهنگ منحط غرب است که آمار خشونت خانگی در آن فاجعه‌بار است. در الگوی اسلامی، خانه باید امن‌ترین پناهگاه باشد، نه میدان جنگ قدرت.
• حق محبت و مدیریت در خانه
  ایشان با اشاره به حدیث «المرأة ریحانة و لیست بقهرمانة» هسته حقوق زن در خانواده را ترسیم می‌کنند. ریحانه بودن یعنی:
  حق محبت و ابراز عاطفه: به‌گونه‌ای که در روایت است مرد به همسرش بگوید «دوستت دارم».حق مدیر بودن خانه: زن مدیر و سکاندار امور داخلی خانه است، نه کارگر مجانی. تحمیل کار بر او جایز نیست.
  حق قدردانی: به‌ویژه برای هنر مدیریت اقتصاد خانه در شرایط سخت.

• حق ترقّی و پیشرفت
  اسلام راه تحصیل علم، مشارکت اجتماعی و انجام مشاغل مناسب را بر زن نه تنها باز، که گاه لازم می‌شمارد. این حق در چارچوبی است که کرامت و امنیت او را تضمین و تقویت کند، نه آن را قربانی کند.

  
  حقوق زن در اسلام، مجموعه‌ای هماهنگ و عادلانه است که از کرامت ذاتی او نشأت می‌گیرد و به استحکام خانواده و تعالی جامعه می‌انجامد. این حقوق زن را از حالت شیء یا کارگر بی‌مزد خارج کرده، به مقام ریحانه، مدیر و شریک زندگی ارتقا می‌دهد. اما اسلام برای حفظ این کرامت و این حقوق، نظام هوشمندانه‌ای نیز طراحی کرده است؛ فلسفه‌ای که اغلب مورد حمله غرب قرار می‌گیرد: حجاب و مرزبندی.

فلسفه مرزبندی؛ حجاب، سپر کرامت

از محدودیت ظاهری تا آزادی حقیقی
یکی از نقاط اصلی تقابل اسلام با فرهنگ غربی، نظام مرزبندی و حجاب است. غرب آن را نماد محدودیت و عقب‌ماندگی معرفی می‌کند. اما رهبر انقلاب با نگاهی عمیق، فلسفه آن را مهار یک عامل خطرناک و خطرزا برای حفظ کرامت زن و بنیان خانواده بیان می‌کنند. این یادداشت به این سوال پاسخ می‌دهد که چرا اسلام این مرزها را ضروری می‌داند.

مهار کشش بسیار قوی
ایشان علت اصلی این احکام را هوشمندانه توضیح می‌دهند: «کشش درخواست‌ها و خواهش‌های جنسی، کشش بسیار قوی‌ای است؛ بایستی آن را مهار کرد». اسلام با واقع‌بینی، این غریزه قدرتمند را به رسمیت می‌شناسد، اما هدف مهار آن نیست، بلکه جهت‌دهی و تنظیم آن در مسیر صحیح است تا به ابزار سلطه، بهره‌کشی و ابتذال تبدیل نشود.

حجاب؛ تنها برای زن نیست
یک نکته کلیدی که رهبر انقلاب بر آن تأکید می‌کنند این است: «مسئله پوشش، تنها مربوط به زن نیست». حجاب و مرزبندی، سیستمی دوسویه است که هم مرد و هم زن را در بر می‌گیرد. این سیستم، جامعه را از فضای شکارگاهی به فضای انسانی و ایمن تبدیل می‌کند تا زن بتواند با شخصیت انسانی و فکری خود دیده شود، نه با بدنش.

پیشگیری از بی‌مهاری غربی
نتیجه مهار نکردن این غریزه را امروز به وضوح در غرب می‌بینیم: باندهای فساد، شکار دختران جوان، ترویج بی‌بندوباری جنسی به نام آزادی. رهبر انقلاب این وضعیت را یکی از بزرگ‌ترین گناهان فرهنگ سرمایه‌داری غرب می‌دانند که نام آزادی بر آن می‌گذارند. حجاب اسلامی، در مقابل، سپری است که زن را از تبدیل شدن به وسیله هوسرانی و خوشگذرانی در این سیستم شکار محافظت می‌کند.

ایجاد بستر امن برای نقش‌آفرینی
 این مرزبندی، نه تنها مانع پیشرفت زن نیست، بلکه بستر امنی می‌سازد تا او بتواند با آرامش خاطر، در عرصه‌های علمی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی حاضر شود. آمار پیشرفت بانوان محجبه در جمهوری اسلامی، مصداق عینی باطل بودن ادعای غرب است.
حجاب در نگاه اسلام، یک سیاست اجتماعی عاقلانه و یک تکنیک مهار محافظت‌گر است. هدفش کوچک‌کردن زن نیست، بزرگ‌داشت و حفاظت از کرامت اوست. این سیستم هوشمندانه تضمین می‌کند که زن عضو مؤثر جامعه باشد، نه کالای مصرفی بازار. درست در نقطه مقابل این نگاه محافظت‌گر، نگاه غربی قرار دارد که زن را به اسم آزادی، به بردگی جدیدی می‌کشاند.

تقابل گفتمانی؛ نبرد عرش با بازار

اکنون با ترسیم نقشه راه اسلام، زمان مقایسه فرا رسیده است. رهبر انقلاب تصویر روشنی از «نقطه مقابل» ارائه می‌دهند: فرهنگ سرمایه‌داری غرب. این تقابل، نبردی است بین دو نگاه متضاد: یکی زن را به عرش می‌برد و دیگری او را به بازار می‌فروشد.

هویت مستقل در برابر هضم شدن
در اسلام، زن عنوان دارد، هویت دارد. اما در نگاه غربی، هویت زن تابع هویت شوهر است. رهبر انقلاب به نشانه‌ای ساده و عمیق اشاره می‌کنند: تغییر نام خانوادگی زن پس از ازدواج. این نماد مغلوب هویت مرد شدن است. در مقابل، اسلام هویت مستقل زن را در تمام مراحل حفظ می‌کند.

کرامت در برابر کالایی شدن
اسلام زن را ریحانه می‌داند. غرب اما به چشم وسیله مادی به زن نگاه می‌کند. ایشان می‌فرمایند: به عنوان وسیله هوسرانی به زن نگاه کردن. نتیجه این نگاه، شکل‌گیری باندهای خلافکار و شبکه‌های شکار دختران جوان است. فاجعه وقتی کامل می‌شود که خود آن زن هم نمی‌فهمد که شده ابزار؛ افتخار می‌کند.

خانواده سنگر در برابر خانواده پادگان
تخریب خانواده، یکی از مهم‌ترین گناهان تمدن غرب شمرده می‌شود. رهبر انقلاب به توصیفی تکان‌دهنده از یک کتاب خارجی اشاره می‌کنند: خانواده‌ای که اعضای آن فقط ساعتی مقرر برای خوردن چای در خانه حاضر می‌شوند و هرکدام به دنبال برنامه خود می‌روند. این اجتماع خانوادگی نیست، این پادگان موقت است. نتیجه؟ کودکان پدرنشناس و کاهش نسبت‌های خانوادگی.

آزادی دروغین در برابر کرامت واقعی
ایشان بزرگ‌ترین فریب را این می‌دانند که غرب این همه کار خلاف را انجام می‌دهد، اسمش را می‌گذارد آزادی. آزادی که به بی‌بندوباری جنسی، خشونت خانگی و تبعیض شغلی می‌انجامد، چه ارزشی دارد؟ در مقابل، اسلام با مرزبندی‌های حکیمانه، آزادی حقیقی یعنی آزادی از بردگی شهوت، پول و قدرت را به زن هدیه می‌دهد.
این تقابل، انتخاب بین دو مسیر متضاد است:

• مسیر عرش: زن → کرامت ذاتی → حقوق واقعی → مرزبندی حکیمانه → خانواده مستحکم → تمدن‌سازی
• مسیر بازار: زن → کالایی شدن → آزادی دروغین → بی‌مهاری غرایز → تخریب خانواده → جامعه‌ای بیمار

آیا این نبرد، تنها در عرصه نظریه‌پردازی باقی مانده است؟
خیر. مصداق عینی برتری مسیر اول را می‌توان در پیشرفت‌های خیره‌کننده بانوان مسلمان ایرانی دید.

تمدن‌سازی نوین؛ از نظریه تا عمل

دستاوردهای عینی؛ وقتی الگوی اسلامی در میدان عمل پیروز می‌شود
نظریه‌ای که در عمل نتیجه ندهد، ارزش چندانی ندارد. رهبر انقلاب با صراحت اعلام می‌کنند که جمهوری اسلامی این منطق غلطِ غربی را باطل کرد، زیر پا له کرد. اما چگونه؟ با ارائه مصداق عینی. امروز بانوی مسلمان ایرانی، نه در حرف که در عمل، برتری الگوی اسلامی را به نمایش گذاشته است.

نقض ادعای دروغین غرب
غرب مدعی بود زن محجبه و مقیّد از پیشرفت بازمی‌ماند. رهبر انقلاب پاسخ می‌دهند: در جمهوری اسلامی نشان داده شد که زن مسلمان و مقیّد می‌تواند در همه عرصه‌ها پیشرفته‌تر از دیگران حرکت کند. این گزاره، یک انقلاب گفتمانی است. پیشرفت، مشروط به کنار گذاشتن حجاب و ارزش‌ها نیست.

طلوع خورشید علمی
ایشان با قاطعیت می‌فرمایند وضعیت کنون بی‌سابقه است: ما هیچ وقت در ایران این تعداد زن دانشمند، زن متفکر نداشته‌ایم. یک صدم این را هم نداشتیم. این آمار درخشان در علوم مختلف، نقض غرض دشمن است. آنها می‌خواستند با ترویج سبک زندگی غربی، جامعه ما را از تولید علم بازدارند، اما بانوی مسلمان، در اوج حجاب و تعهد، به قله‌های علم دست یافته است.

نقش‌آفرینی در قلّه‌های جهاد
پیشرفت فقط در آزمایشگاه و دانشگاه نیست. رهبر انقلاب به نقش بی‌بدیل بانوان در پشتیبانی‌های جهادی اشاره می‌کنند و تصریح می‌کنند: شهدای عزیز ما، بدون داشتن چنین همسرانی نمی‌توانستند به این سرانجام افتخارآمیز برسند. اینجاست که زن، هم‌پای مرد و چه‌بسا پررنگ‌تر، سازنده تاریخ و مدافع تمدن می‌شود.

جامعیتی که حیرت‌آفرین است
موفقیت بانوان ایرانی، تک‌بُعدی نیست. ایشان می‌فرمایند: در عرصه علمی، در عرصه اجتماعی، در عرصه سیاسی، در عرصه ورزشی زنان ما بحمدالله جزو پیشروانند. این یعنی الگوی اسلامی، شکوفایی همه‌جانبه ایجاد می‌کند. زن می‌تواند هم دانشمند برجسته باشد، هم مادر نمونه، هم ورزشکار قهرمان و هم سیاستمدار مؤمن.
دستاوردهای بانوان ایرانی، سند زنده‌ای است که ثابت می‌کند:

• نقشه راه اسلام، کاربردی و پیروز است.
• زن می‌تواند با حفظ کرامت و حجاب، در همه میدان‌ها پیشتاز باشد.
• تمدن‌سازی نوین اسلامی، با محوریت انسانِ باکرامت (زن و مرد) ممکن است.

این موفقیت‌ها یک پایان نیست، یک آغاز است. اما نشر این دستاوردها و دفاع از این الگو نیازمند رسانه‌های هوشیار است. وظیفه خطیر رسانه در این نبرد گفتمانی، موضوع یادداشت پایانی ما خواهد بود.

نویسنده فرهنگیار محترم : خانم حسینی